| Archiefcategorieën: | 1 Openbaar bestuur 1.1 Plaatselijk bestuur 1.1.1 Gemeentebestuur van Zoetermeer en Zegwaart |
| Nummer | 02 |
|---|---|
| Naam | Rechterlijk archief en Weeskamer Zoetermeer, 1567 - 1811 |
| Periode | 1567-1811 |
| Aantekeningen | Het archief is volledig digitaal beschikbaar. Klik op 'inventaris' en daarna op de beschrijving van een bestanddeel om de scans te raadplegen. Een index van de in de dingboeken en registers van schepenakten genoemde namen is te vinden bij de 'bronbewerkingen' op deze website. |
-
Organisatie
-
Een uitgebreide inleiding over de organisatie van het plaatselijke bestuur en de lotgevallen van de archieven is opgenomen in: Inventaris van de archieven van het plaatselijk bestuur van Zoetermeer 1544-1813 (Zoetermeer 1995).
De schout – vaak voor langere tijd – en de zeven schepenen – telkens voor een jaar – werden benoemd door de ambachtsheer van Zoetermeer. Dit college had in grote lijnen de volgende taken:
- rechtspraak in kleinere zaken, meestal financiële vorderingen betreffende
- boedelbeheer bij failissementen
- sluiting van huwelijken
Daarnaast fungeerden de schout en telkens twee schepenen als registratieplek voor een veelheid aan zaken, min of meer te vergelijken met een notaris. De belangrijkste daarvan waren registratie van verkopen van onroerende goederen, waarvoor je alleen bij schout en schepenen terecht kon en de registratie van hypotheken. Verder werden ten overstaan van schout en schepenen in het openbaar boedels verkocht, kon je er terecht voor een testament en ook voor volmachten, borgtochten en voogdij. In de Franse Tijd (vanaf 1795) heetten schout en schepenen enige jaren “college van civiele justitie”.Op 28 februari 1811 werd de “schepenbank” ontbonden, waarmee een einde kwam aan de rechtspraak op lokaal niveau. De andere taken werden overgelaten aan de burgers zelf, die daarvoor bij de notaris of bij de burgerlijke stand terecht konden.
Schout en weesmannen werden eveneens door de ambachtsheer benoemd, en hielden toezicht op het beheer van goederen van wezen. Bij ontbreken van voogden, regelden zij eventueel de voogdij. Tot 1643 hadden Zoetermeer en Zegwaart een gezamenlijke “weeskamer”. In dat jaar werd de administratie gescheiden
-
-
Archief en inventarisatie
-
Zowel uit 1643 als uit 1811 zijn inventarissen van de archieven bewaard gebleven (Archief Pl. Bestuur Zoetermeer nr. 107 en Rechterlijk archief Zoetermeer nr. 4). Daaruit blijkt dat in de loop der jaren vele archivalia verloren zijn gegaan. Opmerkelijk zijn de grote verliezen sinds 1811, omdat de archieven toen immers aan de zorgen van het Rijk zijn toevertrouwd. In de hier volgende nieuwe inventaris zijn op daarvoor in aanmerking komende plaatsen verwijzingen naar de oude inventarissen opgenomen.
In 1926 zijn de toen aanwezige archieven geïnventariseerd door J.C. van Es. Zijn indeling was als volgt:
Nrs. 1-140 Rechterlijk archief
Nrs. 141-164 Weeskamer
Nrs. 165-171 De secretaris als zaakwaarnemer.
In 1994 werden de vanouds als Rechterlijk archief bekend staande archivalia door het Rijksarchief in Zuid-Holland aan het Gemeentearchief Zoetermeer in bewaring gegeven. Hierbij bevond zich ook het archief van schout en weesmannen, ook wel de Weeskamer genoemd.
Vanwege de vaak summiere omschrijvingen, de aanvullingen en nieuwe inzichten over archiefvorming en ordening, zijn de archieven in 1998/99 “volgens de regels der kunst” opnieuw geordend en beschreven. Daarbij is de oude nummering gehandhaafd. De nummers 1-140 en 165-171 zijn opgenomen in het archief van schout en schepenen, de nummers 141-164 in het archief van schout en weesmannen. Hoewel er iets voor te zeggen zou zijn om het archief van de weeskamer tot 1643 met dat van Zegwaart samen te voegen (er was immers maar één gezamenlijk college) is hier vanaf gezien. De papieren zijn blijkbaar al in de 17e eeuw gescheiden.
Aan het archief zijn de volgende stukken toegevoegd:
- “Voorwaarden en aangiften van koop” 1721-1749 werden ooit aangetroffen in het rechterlijk archief van Hazerswoude
- Bijlagen van de dingboeken (processtukken 1736-1794) werden aangetroffen in het rechterlijk archief van Zoeterwoude nr. 121 en in 1997 door de gemeentearchivaris van Leiden overgedragen aan Zoetermeer
- Transportakten betreffende de Driemanspolder 1675-1779 werden aangetroffen in het rechterlijk archief van Stompwijk 124-125 en in 1998 door de Algemene Rijksarchivaris in bewaring gegeven aan Zoetermeer.
In 1995 werd een lijst van akten, behorende bij de “scabinale protocollen”, aangekocht bij een antiquariaat.
Een enkele keer heeft de dorpssecretaris die de boeken bijhield, ons een persoonlijke noot nagelaten. In het dingboek van 1600 schrijft Abraham Jansz van Altena voorin: “esto providens et noscete ipsum”. Dat schrijft hij ook in de transportregisters van 1597, 1601 en 1607. In dat van 1597 meldt hij bovendien: “lex suprema salus populi” en in 1601 en 1607: “Altena – wacht u”. Zijn opvolger Dominicus Doessen schrijft steeds voorin de transportregisters 1609-1621: “dueren verwint”.
In het “weesbouck” uit ca. 1600 komt de volgende tekst op het schutblad voor: “Als den oppersten Jupyter in ‘t hoogste geseten is met sijn donder en blixxum ons comt connogeren cloeck, wat can Pluto ervelus boreas ons deren oock. J. Duvenvoorden, admerael en houtvester”.
Het archief is in 2001 geïnventariseerd door Ronald Grootveld.
-
-
Corcordans van veranderde nummers
-
vervallen
5 heeft nooit bestaan
69 opgenomen in 59
75 opgenomen bij 61
83 opgenomen bij 61
84-93 samengevoegd onder 93
99 opgenomen in 97
132 opgenomen bij 75a
148 opgenomen in 149
172 opgenomen bij 98
176 opgenomen bij 31a
177 opgenomen bij 31b
nieuw
a/b-nrs. deze komen in het algemeen uit hetzelfde nummer maar vergden een afzonderlijke omschrijving
75a komt uit RA Hazerswoude
172-178 komen uit RA Zoeterwoude 121
179-180 komen uit RA Stompwijk 124-125
lijst in 81 is aangekocht
-
-
Index op persoonsnamen in de inventaris
-
Index op persoonsnamen in de inventaris
Naam blz.
Patroniemen 1584-1700
ambachtsheer van Zoetermeer 17
ambachtsheer van Ztm en Zw 17
ambachtsvrouwe van Zegwaart 10
Aeltgen Willems 10
Abraham van Altena 6
Adriaen de Hertogh 19
Adryaen Adryaensz de Bruyn 18
Aerien Aeriensz de Bruyn 18
Adriaen Adriaensz Oom Aryens 5
Adriaen Aelbrechtsz Schaep 17
Adriaen Allertsz 17
Adriaen Dirck Joosten Speerruyter 5
Adriaen Dirck Joosten 5
Adriaen Gerritsz Outshoren 5
Adriaen Hendricxsz Brouckhoven 19
Aryen Henricxsz Leeu 18
Adriaen Jacobs jonge Clos 17
Aryen Jansz Snijder 6
Adryaen Claesz, Delfshaven 6
Adriaen Claesz Jongens 18
Adriaen Cornelisz 5
Adriaen Mandirxz 17
Adryaen Pieters 11
Adriaen Simons 17
Adriaen Vrancken 18
Adriaen Wolfertsz 17
Allert Pier Jansz 18
Allert Pietersz 17
Andryes Aryensz 17
Antonis Henricxsz 5
Arent Neel Haerten 10
Ariaentge Jorisse van der Does 11
Dirck Jorisse van der Does 11
Dirck Cornelis Hillebrantsz 5
Dirck Lenaertsz Roen 5
Dirck Maertsz Krackeeltgen 17
Dirck Willemsz 5
Fop Cornelisz 17
Gerrit Huygen Timmerman 19
Gerrit Jacobsz van Vliet 11
Gerrit Jansz, Mijdrecht 6
Gerrit Willems alias Backer 11
Gijsbert Cornelisz 17
Henrick Jan Woutersz 18
Henrick Jansz Backer 10
Huych Adriaensz Clos 5
Huych Adriaensz Coppert (Maasland) 10
Huygen Cornelisz van den Bos 19
Inge Jacobsz 17
Inge Jans 18
Jan Adriaensz Backer (Benthuizen) 10
Jan Allertsz 5
Jan Dircksz Bovenwater 5
Jan Gabrielsz 10
Jan Claesz Roel 5
Jan Claesz 18
Jan Pietersz Neeff 17
Jan Pietersz Neeff 10
Jannitgen mr. Claes, Rotterdam 5
Jasper Lenaertsz 1718
Johan van Duijnen 11
Joost Andries Dirxsz 17
Joost Janssen Pols 18
Christoffel Dircksz van Nieuwenhoven 10
Claes Dircksz Backer (Gouda) 10
Claes Jorisse van der Does 11
Claes Pieter Govertsz 6
Claes Pieter Huybertsz 17
Claes Symonsz 5
Cornelis Adriaensz Coock 5
Cornelis Dirck Dielofsz 5
Cornelis Jacob Meesz 5
Cornelis Jans van der Clau 19
Cornelis Jans van der Clau 11
Cornelis Lenaertsz Tas 17
Cornelis Lenaertsz 't Hontgen 18
Cornelis Neel Henricxsz 5
Cornelis Pouwels de Wilde 10
Cornelis Simons jonge Loos 17
Cornelis Simons 17
Lenaert Adriaensz Clover 18
Lenaert Cornelisz Tas 5
Lenaert Dirck Jannen 17
Lenaert Gerritsz 5
Leendert Pietersz Floryskint 10
Lijsabet 11
Louris Cornelisz ‘t Mannetgen 10
Louris Joosten Zuijl(en) 17
Maerten Huygen 17
Maerten Pietersz 5
Maerten Pietersz 5
Maertgen Adriaens 18
Maertgen Dirck Joosten 18
Maertje Claes Straets 19
Marck Dirxz 17
Maritgen Jans 10
Mathees Gerritsz Vogelaer 17
Mattheus Adamsz 6
Meyne… 18
Pieter Cornelisz Fop 17
Pieter Gerritsz Stompwijck 10
Pieter Jansz 18
Pieter Jansz Outshoorn 6
Roeckje Claes 10
Steven Stoffelsz van den Elshorst 18
Symon Alewijnsz 5
Symon Claes 17
Symon Jans 17
Vranck Willemsz 17
Familienamen 1584 – 1700
Abraham van Altena 6
Gerrit Willems alias Backer 11
Henrick Jansz Backer 10
Jan Adriaensz Backer (Benthuizen) 10
Claes Dircksz Backer (Gouda) 10
.. van den Bos 6
Huygen Cornelisz van den Bos 19
Jan Dircksz Bovenwater 5
Adriaen Hendricxsz Brouckhoven 19
Adryaen Adryaensz de Bruyn 18
Aerien Aeriensz de Bruyn 18
Ariaentge Jorisse van der Does 11
Claes Jorisse van der Does 11
Dirck Jorisse van der Does 11
Johan van Duijnen 11
Steven Stoffelsz van den Elshorst 18
Leendert Pietersz Floryskint 10
Adriaen de Hertogh 19
Cornelis Lenaertsz 't Hontgen 18
Adriaen Claesz Jongens 18
Cornelis Jans van der Clau 11,19
Adriaen Jacobs jonge Clos 17
Huych Adriaensz Clos 5
Lenaert Adriaensz Clover 1718
Cornelis Adriaensz Coock 5
Huych Adriaensz Coppert (Maasland) 10
Dirck Maertsz Krackeeltgen 17
Aryen Henricxsz Leeu 18
Cornelis Simons jonge Loos 17
Louris Cornelisz ‘t Mannetgen 10
Jan Pietersz Neeff 17
Jan Pietersz Neeff 10
Christoffel Dircksz van Nieuwenhoven 10
Pieter Jansz Outshoorn 6
Adriaen Gerritsz Outshoren 5
Joost Janssen Pols 18
.. Rockeveen 6
Dirck Lenaertsz Roen 5
Adriaen Aelbrechtsz Schaep 17
Aryen Jansz Snijder 6
Adriaen Dirck Joosten Speerruyter 5
Pieter Gerritsz Stompwijck 10
Maertje Claes Straets 19
Cornelis Lenaertsz Tas 17
Lenaert Cornelisz Tas 5
Gerrit Huygen Timmerman 19
Gerrit Jacobsz van Vliet 11
Mathees Gerritsz Vogelaer 17
Cornelis Pouwels de Wilde 10
Louris Joosten Zuijl(en) 17
Familienamen 1701 - 1811
Gerrit Moses 14
Jacob David 14
Jacoba Elisabeth Wilhelmina van Aalst Schouten 7,15,15
Jan Aardmeijer 16
Mr. Jan van Aersen 14
Pieter Baars 14
Roelof Beems 7
.. van den Berg 7
Jacob Berkel 14
Adriana Blanken 7
Adraan Boesser 19
Vincent Adriaan Boesser 19
P.J. Boonekamp 7
Jan van den Bos 19
Jacobus Bos 15,15
Pieter van den Bos 16
Maria van den Bosch 16
..van den Broeck 6
Cornelis Broer 16
Leonardus Frankesteijn 15
Johannes de Gelder 7
Sara Goedhart 7,14
P.A. Grafstek 7
Johannes de Haas 7,15
Arij Hardijzer 16
Cornelis ‘t Hart 19
Anna Sibilla Haselkamp 19
Arij van Hattem 16
Elizabeth van Heel 14
Marijtje Heemskerk 7
Dirk van der Hoeven 7,15
Jacob van der Hoeven 18
A.F. van den IJver 7
Gijsbert Jansen 19
David Jonker 16
Gozewijn Kagenaar 7
.. Kerckhoven 6
Hendrik Kerkhoven 15
Amarentius van Keulen 7
Willem van Keulen 7,15
Cornelis Klapwijk 16
Gerrit Klaverwijden 12
Pleun Teunisz Klootwijk 15
Helena Maria Koppens 16
Joris Koppert 7
Cornelis de Lange 19
Abram van der Lee 16
Pieter van Leeuwen 7
Corstiaan van Leeuwen 7
H.F. Leijendekker 7
Johannes Cornelius Maas 16
Aagje van der Meer 16
Petrus de Meester 16
Jannetje Meijers 18
Simon Metzelaer 7
Cornelia Molenaar 15
A. de Monije 7
C. de Monije 7
Anna Maria de Normandie 10
Simon Petrus Oosterbaan 16
Kors van der Poel 15
Pieter Gerritsz Poot 16
Pietertje Jansdr Poot 15
Jannetje Quant 18
Adrianus de Raadt 7
Amerantia de Raadt 15
Willem Raecx (Amsterdam) 12
Cornelis Reijkelinghuijzen 16
Hendrik Smit 14
Willem Smit 7
Pieter van der Spek 7
Neeltje Sprenkhuizen 15
Jacobus Sprenkhuizen 7
Dirk Tijmonsz Starrevelt 18
Cornelis van Swieten 7
J.C. van Teijlingen 14
J. van Trigt 12
Willem van Tripolen 14
Marinus Verboom 7,15
Ariaantje Verheul 15
Maria Versijde 15
Willem Vijverberg 7,7,15
Agatha de Vrient (Amsterdam) 12
Johanna Catharina de Wal 16
Joseph Weiler 7
Teunis Westveld 16
Adrianus de Winter 15
Jan de Winter 15
Jan Wogman 19
Leendert Zaal 19
-
-
Inventaris